Tại phiên làm việc, các ý kiến của đại biểu tham dự đều thống nhất việc giữ nguyên tên luật là Luật Hợp tác xã (sửa đổi); không luật hóa Liên đoàn hợp tác xã; hệ thống Liên minh Hợp tác xã sẽ có một điều quy định chung về các tổ chức đại diện, còn nhiệm vụ của hệ thống liên minh hợp tác xã, có kế thừa và bổ sung theo Luật của Hợp tác xã năm 2012. 

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu tại phiên họp.

Thành lập doanh nghiệp trong hợp tác xã

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị nghiên cứu bổ sung thành lập doanh nghiệp trong hợp tác xã. Bởi đây là nội dung vướng nhưng dự thảo Luật chưa đề cập đến. Thực tế thế giới và Việt Nam không chuyển đổi hợp tác xã nhưng thành lập doanh nghiệp trong hợp tác xã đã có và nhu cầu rất lớn. 

Chủ tịch Quốc hội gợi ý có thể nghiên cứu đưa ra những điều khoản mang tính nguyên tắc chung và giao Chính phủ hướng dẫn chi tiết để không để có khoảng trống pháp luật trong vấn đề này. 

Về chính sách tiếp cận vốn và bảo hiểm, Chủ tịch Quốc hội cho rằng đây là chính sách cần thiết với hợp tác xã nhưng đang rất vướng. Thực tế cho thấy có thể thiết kế theo 3-4 nhóm nội dung cụ thể như về chính sách tiếp cận vốn, bảo hiểm, lưu ý tiếp cận vốn và bảo hiểm là những nội dung khác nhau.

Chủ tịch Quốc hội cho rằng nên chăng trong luật này quy định rõ các ngân hàng thương mại cho các chủ thể tổ hợp tác, hợp tác xã, liên minh hợp tác xã vay vốn tín dụng thương mại theo quy định pháp luật để xem xét trên cơ sở xem xét, đánh giá năng lực tài chính và hiệu quả dự án sản xuất kinh doanh kể cả về năng lực tài chính và hiệu quả của dự án, những tài sản hình thành sau đầu tư có thể dùng thế chấp vay vốn. Chủ tịch Quốc hội đề nghị nghiên cứu quy định một số loại tài sản cụ thể có thể thế chấp vay vốn vào Luật.

Hoan nghênh điều 26 dự thảo Luật quy định về hỗ trợ đầu tư tài sản kết cấu hạ tầng, sau đó, hợp tác xã được dùng tài sản kết cấu hạ tầng này làm tài sản thế chấp để vay vốn, Chủ tịch Quốc hội cho rằng  cần rà soát theo hướng không phải tất cả các tài sản ở điều 26 đều được dùng để thế chấp mà quy định một số tài sản.

Chủ tịch Quốc hội cho rằng điều 26 là tiến bộ lớn khi quy định về hỗ trợ đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng, trang thiết bị phục vụ sản xuất kinh doanh; hỗ trợ để xây dựng kết cấu hạ tầng phục vụ sản xuất, kinh doanh hình thành chuỗi sản xuất, cung cấp dịch vụ chế biến; hỗ trợ đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng trang thiết bị. v.v Đây là những tài sản được phép dùng để thế chấp vay vốn. Tuy nhiên chuyển giao một số công trình kết cấu hạ tầng nhà nước phục vụ lợi ích chung để quản lý vận hành, duy tu, bảo dưỡng thì không được thế chấp. Điều này giải quyết tình trạng thiếu vốn của hợp tác xã.

Đối với tiếp cận vốn về chính sách bảo hiểm, Chủ tịch Quốc hội đề nghị nên nghiên cứu Nghị định về bảo hiểm nông nghiệp, lấy một số các quy định trong khi Nghị định về bảo hiểm nông nghiệp này để đưa vào Luật; cùng với đó là bảo hiểm ngư nghiệp là rất cần thiết. 

Ngoài ra, Chủ tịch Quốc hội cũng cho biết, hiện nay qua tổng kết hợp tác xã cho thấy nguyện vọng thiết tha, cháy bỏng của những người quản lý, cán bộ của hợp tác xã và những nhân viên của hợp tác xã mong muốn khi nghỉ hưu được hưởng lương hưu. Đây cũng là nội dung chính trong Nghị quyết về Bảo hiểm xã hội đa tầng của Việt Nam. Do đó cần nghiên cứu quy định trường hợp nào tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, cách thức thành viên và người lao động làm việc thường xuyên có nhận tiền công, tiền lương tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc; quy định cách thức và chế độ hỗ trợ thành viên của các hợp tác xã tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện và quy định về cam kết của các thành viên hợp tác xã đối với những hỗ trợ chính sách này. 

Đối với chính sách tiếp thị và nghiên cứu thị trường, Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần làm rõ hơn chính sách hỗ trợ tiếp cận thị trường là gì và chính sách hỗ trợ nghiên cứu thị trường là gì. Nên biên tập làm rõ nội hàm của chính sách hỗ trợ tư vấn tài chính và đánh giá rủi ro. 

Ngoài ra, Chủ tịch Quốc hội cũng góp ý về tổ chức quản trị hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, nên quy định trong luật trách nhiệm của giám đốc và tổng giám đốc trong hoạt động mua chung, bán chung các sản phẩm vật tư giống, phân bón, tức đầu vào, đầu ra; nhấn mạnh trách nhiệm trong các hoạt động mua chung, bán chung để các thành viên hợp tác xã thấy được lợi ích cụ thể.

Chiều ngày 16/3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Hợp tác xã (sửa đổi).

Cụ thể hóa các chính sách dành cho hợp tác xã

Liên quan đến vấn đề chuyển nhượng, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo đề nghị làm theo phương án 2 để đảm bảo nguyên tắc, bản chất hoạt động của Hợp tác xã, phù hợp với điều kiện thực tế.

Cũng về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho rằng cần cân nhắc có thể lựa chọn phương án 1 kết hợp với phương án 2. Vì đây là quyền của các thành viên, nếu lo ngại làm méo mó bản chất của Hợp tác xã không cho phép chuyển nhượng là không phù hợp; đề nghị trong luật vẫn cho phép nhưng vẫn phải giữ nguyên tôn chỉ, mục đích hoạt động của Hợp tác xã.

Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường thì cho rằng không nên cho phép chuyển nhượng, tránh tạo điều kiện giao dịch để chuyển tài sản của mình thông qua Hợp tác xã cho người khác, phục vụ các mục đích khác, tránh việc mua bán cổ phần, dẫn đến tình trạng không phản ánh đúng ý nghĩa, bản chất của hợp tác xã, kinh tế hợp tác. 

Về khoản 4, Điều 9 về Hệ thống Liên minh hợp tác xã có quy định, Nhà nước hỗ trợ, tạo điều kiện để hệ thống Liên minh hợp tác xã thực hiện các hoạt động được giao. Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam đề nghị chuyển cụm từ “Nhà nước hỗ trợ” thành “Nhà nước đảm bảo kinh phí” để đảm bảo cơ sở pháp lý cho các hoạt động của Hệ thống Liên minh hợp tác xã.

Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo cũng đề nghị bổ sung vào chương quy định chung một khoản về đánh giá hiệu quả, mức độ đóng góp vào nền kinh tế xã hội, chính trị, văn hóa, quốc phòng, an ninh của khu vực hợp tác xã, bao gồm hợp tác xã, liên minh hợp tác xã và các thành viên, tổ hợp tác và các thành viên để thể chế hóa các Nghị quyết của Đảng về hoạt động của hợp tác xã.

Liên quan đến vấn đề tài chính nội bộ của Hợp tác xã, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú cho rằng nên sử dụng cụm từ “cho vay nội bộ”.

Bởi Hợp tác xã không phải kinh doanh tiền tệ nên không thể hoạt động theo Luật Tổ chức tín dụng, và hoạt động cho vay của Hợp tác xã là hoạt động nội bộ, không có tính chất huy động. Do đó, Ngân hàng Nhà nước đề xuất 2 hình thức: Hợp tác xã có thể vay vốn của các thành viên, nhưng không được đi vay để cho vay lại. Hai việc này không được thực hiện cùng một lúc. 

Bên cạnh đó, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú đề xuất cần nâng cao năng lực của Ngân hàng Hợp tác xã để phát huy tốt vai trò tín dụng nhân dân, hỗ trợ tốt hơn nữa cho các Hợp tác xã hoạt động hiệu quả.

Về Quỹ hỗ trợ phát triển hợp tác xã, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội đồng thuận quy định Quỹ hỗ trợ phát triển hợp tác xã là quỹ hỗ trợ ngoài ngân sách, đồng thời cho rằng nên giao Liên minh hợp tác xã quản lý Quỹ này. 

Về Tổ hợp tác, khoản 2, Điều 105 của dự thảo Luật quy định, Tổ hợp tác phải đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền khi hợp đồng hợp tác không có thời hạn hoặc có thời gian hợp tác từ 06 tháng trở lên và có góp vốn; khuyến khích các tổ hợp tác khác đăng ký theo quy định của Chính phủ. Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cho rằng có mâu thuẫn ngay trong chính quy định này, nên cần bỏ cụm từ “khuyến khích” trong khoản trên để đảm bảo tính chặt chẽ trong văn bản pháp luật. Ngoài ra, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội đề nghị nghiên cứu để quy định thời gian hoạt động của Tổ hợp tác cho đến khi được chuyển đổi thành hợp tác xã.

Bày tỏ băn khoăn về việc chuyển đổi từ Tổ hợp tác lên Hợp tác xã, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Nguyễn Phú Cường cho biết, thành lập Tổ hợp tác chỉ cần ít nhất 2 thành viên còn Hợp tác xã phải cần ít nhất 5 thành viên. Do vậy cần phải quy định chặt chẽ hơn về thời gian và số thành viên khi chuyển đổi từ Tổ hợp tác lên Hợp tác xã.

Về tổ chức đại diện Liên minh hợp tác xã, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách cho rằng chức năng nhiệm vụ của Liên minh chưa rõ nên việc bổ sung chức năng, nhiệm vụ của Liên minh hợp tác xã là cần thiết.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra tập hợp đầy đủ các ý kiến tham gia tại Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách sắp tới, hoàn thiện báo cáo giải trình, hồ sơ dự thảo Luật để trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 5 sắp tới. Đề nghị Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với các cơ quan của Quốc hội thực hiện đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, chịu trách nhiệm đến cùng với dự thảo Luật Hợp tác xã (sửa đổi).

Nguồn: vnbusiness.vn