Trong một hội nghị hồi cuối tháng 2/2023, Tổng giám đốc Aeon Topvalu Việt Nam Shiotani cho biết, mỗi năm, công ty nhập hàng chục nghìn tấn chuối tại nhiều quốc gia với kim ngạch lên tới 100 triệu USD. Nếu trước đây, chuối từ Philippines áp đảo, thì nay lại là chuối từ Việt Nam.

Cơ hội rộng mở

Cụ thể, theo ông Shiotani, trước đây, chuối từ Philippines với ưu thế về sản lượng, chất lượng và giá cả chiếm tới 70% tổng số hàng nhập của công ty này. Nhưng kể từ năm 2018, khi Aeon ký kết biên bản ghi nhớ với Bộ Công Thương, xuất khẩu chuối tươi từ Việt Nam sang Nhật Bản bắt đầu triển khai.

Nhờ chất lượng và hương vị áp đảo, các sản phẩm chuối tươi và chế biến của Việt Nam được người tiêu dùng Nhật Bản đánh giá rất cao. Minh chứng là trong năm 2022, tỷ trọng xuất khẩu chuối từ Việt Nam sang Nhật Bản chiếm hơn 50%, và có thể cao hơn trong năm 2023.

"Việc lựa chọn nhà cung cấp dựa trên mô hình sản xuất tuần hoàn, có chu trình khép kín để tạo ra chuối tươi. Cùng với chất lượng và giá cả, một trong những tiêu chí được ưu tiên là nhà cung cấp phải có phương thức canh tác bền vững, bảo vệ môi trường”, đại diện Aeon nhấn mạnh.

Cần nhiều nỗ lực và sự hỗ trợ thiết thực hơn để đưa sản phẩm HTX vào các chuỗi siêu thị lớn.

Chất lượng, sản lượng, giá cả và sản xuất bền vững cũng là những tiêu chuẩn chung mà các đại siêu thị khác như Walmart, Go!, Co.op mart, Winmart… đang áp dụng. Với tất cả các tiêu chuẩn trên, HTX hoàn toàn có thể đáp ứng, và thực tế là vẫn đang triển khai.

Đơn cử, hiện mỗi năm, HTX LaBa Banana Đạ K’Nàng sản xuất 4.000 tấn chuối, cung ứng cho thị trường Nhật Bản (khoảng 80 tấn) và thị trường trong nước. Để chinh phục thị trường khó tính như Nhật, việc sản xuất phải tuân thủ nhiều quy định ngặt nghèo.

Bên cạnh hoàn thiện quy trình sản xuất chất lượng cao theo tiêu chuẩn GlobalGAP, hữu cơ, việc thu hoạch, sơ chế, đóng gói chuối cũng phải thực hiện đúng các quy trình về tuyển chọn, đo kích thước, trọng lượng đến khử khuẩn, bảo quản.

Một yếu tố khác cũng được các chuỗi siêu thị lớn ưu tiên là yếu tố phát triển bền vững. Ông Aly Ansari, Giám đốc cao cấp phụ trách nguồn cung Tập đoàn Walmart (Mỹ), cho biết công ty luôn chú trọng vào những sản phẩm được làm ra bởi những nhà cung cấp có đạo đức, trả lương công bằng cho công nhân, đề cao phẩm giá người lao động.

“Đặc biệt, sản phẩm nông thủy sản bị ảnh hưởng nặng nề bởi biến đổi khí hậu, nếu Việt Nam áp dụng các giải pháp về thích ứng biến đổi khí hậu để nuôi trồng sẽ được ưu tiên", ông Aly Ansari nói.

Cần tâm thế sẵn sàng

Soi chiếu vào những tiêu chuẩn mà các “gã khổng lồ” bán lẻ trên thế giới và trong nước đang áp dụng, có thể thấy cơ hội của các HTX vẫn rất rộng mở. Điều quan trọng là các HTX đã thực sự sẵn sàng về cả tâm thế và nguồn lực để gia nhập cuộc đua hay chưa.

Ở Vĩnh Phúc, hàng năm, ngành nông nghiệp tỉnh sản xuất ra khoảng 240 nghìn tấn rau các loại, 60 nghìn tấn trái cây, 1,9 nghìn tấn thủy sản… Trong đó, các HTX, tổ hợp tác chiếm tỷ trọng không nhỏ.

Hiện, đã có hàng loạt đơn vị như HTX Rau an toàn Vân Hội Xanh, HTX Rau an toàn Vĩnh Phúc… có thể đưa sản phẩm của mình vào tiêu thụ tại các cửa hàng tiện lợi, hệ thống siêu thị Go!, Aeon, Winmart, Co.opmart…, qua đó mở rộng thị trường, gia tăng thu nhập cho thành viên.

Tuy nhiên,  dù có những chuyển biến tích cực, nhưng nhìn chung việc tiếp cận với các đại siêu thị vẫn là “bài toán” không dễ giải với cả HTX và doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc.

Điển hình, tại HTX Sản xuất rau an toàn Thanh Hà (Tam Đảo) với diện tích sản xuất hơn 6ha, mỗi ngày, HTX cung ứng ra thị trường trên 3 tấn rau su su an toàn. Tuy nhiên, lượng sản phẩm được cung cấp vào siêu thị chỉ dừng ở mức 2 tạ/ngày, số còn lại được tiêu thụ ở các chợ truyền thống hoặc chợ đầu mối.

Nguyên nhân, theo Giám đốc HTX Nhâm Đức Cải, là bởi: “HTX vẫn phải đắn đo bởi chính sách thu mua nông sản của một số siêu thị có các điều khoản không có lợi cho nhà cung cấp như yêu cầu tỷ lệ chiết khấu cao, phạt vi phạm hợp đồng…”.

Đứng ở góc độ siêu thị, ông Huỳnh Nguyên Hà, Giám đốc Siêu thị Co.opmart Vĩnh Phúc cho biết: “Co.opmart Vĩnh Phúc luôn ưu tiên đưa các mặt hàng nông sản an toàn của địa phương lên kệ. Tuy nhiên, trên địa bàn tỉnh vẫn chưa có nhiều HTX, doanh nghiệp nông nghiệp đáp ứng đầy đủ yêu cầu của siêu thị”.

Những diễn biến từ thực tế cho thấy, để cạnh tranh, mở đường lên kệ các đại siêu thị, bên cạnh chính sách hỗ trợ, bản thân các HTX cũng cần một cuộc cách mạng trong sản xuất, làm thương hiệu.

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan từng nhận định thời đại ngày nay là thời đại bi kịch của những người sản xuất, vì có quá nhiều sản phẩm tương đồng để người tiêu dùng lựa chọn. Bởi vậy, muốn bán được hàng, ngoài sản phẩm có chất lượng tốt, người nông dân, HTX, doanh nghiệp cần phải kể được câu chuyện đầy cảm xúc để lôi cuốn khách hàng.

“Thay vì sản xuất 10 sản phẩm để có 10 đồng, chúng ta hãy chăm chút, đào sâu nghiên cứu, sáng tạo, nâng cao chất lượng sản phẩm, cải tiến mẫu mã, quảng bá xây dựng thương hiệu để bán 1 sản phẩm với giá 10 đồng, đó chính là tư duy kinh tế", Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh.

Nguồn: vnbusiness.vn